Sát hại nhà hoạt động nhân quyền Nga

Natalya Estemirova, một trong những nhà hoạt động nhân quyền hàng đầu của tổ chức Memorial và đồng nghiệp thân thiết của nữ nhà báo quá cố Anna Politkovskaya, đã bị bắt cóc và sát hại dã man.

Xác bà được tìm thấy trong một cánh rừng gần làng Gazi-Yurt thuộc khu vực Nazran của nước Cộng hòa Ingushetia - một nơi cũng nhức nhối với sự nổi dậy của những người Hồi giáo cực đoan -  lúc 17h20' ngày 15/7 vừa qua.

Bà Natalya Estemirova nói chuyện tại một cuộc míttinh phản đối ở Grozny, Chechnya

Theo điều tra ban đầu, bà Estemirova, bà mẹ 50 tuổi sống đơn thân với đứa con gái 15 tuổi, bị bắn vào đầu và ngực bằng súng ngắn Makarov. Natalya Estemirova là nữ nhà báo nhận được nhiều giải thưởng cao quý như Anna Politkovskaya Prize (năm 2007), Swedish Parliament Prize (2004) và Robert Schumann Medal (2005) từ Nghị viện châu Âu. Khi nhận giải Anna Politkovskaya, bà Estemirova bức xúc nói: "Không hành động gì được tiến hành để điều tra những tội ác ở Chechnya từ năm 2000".

Khoảng 8h30' ngày 15/7 khi vừa rời căn hộ của mình ở Grozny, bà Estemirova bị vài người mặc thường phục bắt cóc và tống lên chiếc xe màu trắng hiệu Zhiguli rồi chở đi mất dạng. Hai nhân chứng cho biết lúc đó bà Estemirova đã la lên mình bị bắt cóc. Một thông tin còn cho biết trước khi bị bắt cóc bà Estemirova đã bị một phụ nữ lạ mặt theo dõi - có lẽ đó là người dẫn đường cho bọn bắt cóc. Vào ngày định mệnh đó, bà Estemirova có kế hoạch đi thăm thân nhân của những người Chechnya bị lực lượng an ninh của nước cộng hòa này sát hại cũng như những chuyến đi khác cùng với số quan chức của Bộ Nội vụ Chechnya.

Theo thông tin trên trang web Caucasian Knot, vào cuối năm 2008 Tổng thống Chechnya đã muốn cách chức bà Estemirova lúc đó đang ở vị trí Chủ tịch Ủy ban Cộng đồng Grozny về các quyền và tự do của công dân. Tổng thống Kadyrov cũng bộc lộ sự tức giận trước diễn văn của bà Estemirova trên Đài Truyền hình REN-TV về việc những phụ nữ bị ép buộc đội khăn trùm đầu ở Chechnya - đó là lý do khiến Tổng thống Kadyrov yêu cầu tổ chức Memorial cách chức bà Natalya Estemirova để thay vào một người khác tán thành chính sách đội khăn trùm đầu của Chính phủ Chechnya.

Câu trả lời của tổ chức Memorial là họ hoàn toàn tán thành vị trí của Natalya Estemirova. Bà Estemirova là người dám phản kháng hành vi xâm phạm đời tư công dân của chính quyền Chechnya. Ngay sau khi Natalya Estemirova bị sát hại, Tổng thống Liên bang Nga Dmitry Medvedev đã có phản ứng giận dữ và ra lệnh cho Chủ tịch Ủy ban điều tra của Viện Công tố Nga Alexander Bastrykin lập tức đến Ingushetia và phản hồi nỗ lực để làm sáng tỏ vụ án.

Natalya Timakova, đại diện báo chí của Tổng thống Medvedev, nói: "Tổng thống (Medvedev) đã gửi lời chia buồn đến gia đình và bạn bè của bà Estemirova". Các đồng nghiệp của bà Estemirova ở tổ chức Memorial nói Tổng thống Kadyrov có liên quan đến vụ giết hại bà Estemirova và Oleg Orlov, Giám đốc Memorial, còn cho biết Ramzan Kadyrov từng đe dọa nạn nhân. Trong khi đó ông Kadyrov khăng khăng phủ nhận những lời buộc tội nhằm vào mình.

Lễ tang của Natalya Estemirova.

Vụ sát hại Natalya Estemirova là mới nhất trong một loạt những vụ án mạng liên quan đến những người chống đối Tổng thống Kadyrov của Chechnya, trong đó bao gồm nữ nhà báo điều tra Anna Politkovskaya của tờ Novaya Gazetabị bắn ngay thang máy căn hộ của bà ở Moskva cách đây 3 năm. Những vụ giết người khác xảy ra trong năm ngoái bao gồm luật sư bảo vệ nhân quyền nổi tiếng Stanislav Markelov, (bị bắn ngay trên đường phố Moskva trong tháng 1), Umar Israilov, cựu vệ sĩ của Kadyrov trở thành kẻ chống đối ông ta, bị giết ở Vienna cũng trong tháng 1; và Sulim Yamadayev, cựu sĩ quan cao cấp Chechnya và là đối thủ của Kadyrov, bị giết ở Dubai (Các tiểu Vương quốc Arập thống nhất) trong tháng 3.

"Từng người một, những người mà Kadyrov coi là kẻ thù, bị giết chết trong những hợp đồng giết người thường được tiến hành công khai", Masha Lipman, biên tập tờ Pro and Contra do Trung tâm Carnegie ở Moskva xuất bản, nói.

Natalya Estemirova chào đời ở thành phố Saratov miền Nam nước Nga và mang trong mình hai dòng máu Nga - Chechnya. Bà tốt nghiệp Đại học Grozny khoa Lịch sử và dạy học tại quê nhà cho đến năm 1998. Năm 2000, bà Estemirova trở thành đại diện của tổ chức nhân quyền Memorial ở Grozny. Nhà báo Rupert Winggfoeld-Hayes của BBC cho biết, Estemirova đảm trách một "công việc cực kỳ quan trọng và nguy hiểm", tiến hành điều tra hàng trăm vụ bắt cóc, tra tấn và giết người ngoài luật pháp ở Chechnya.

Theo số liệu chính thức, hiện có 5.000 người mất tích ở Chechnya nhưng con số thật có lẽ còn cao hơn nhiều. Theo tổ chức Memorial, từ đầu năm 2009 đã có 75 vụ bắt cóc ở Chechnya và người dân nước này đang phải sống trong sợ hãi. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon nói: ông kinh sợ và đau buồn trước vụ sát hại Estemirova. Ông bày tỏ mong muốn chính quyền Nga tiến hành một cuộc điều tra triệt để và công bằng để lôi bọn giết người ra trước công lý, và chỉ có như thế mới gửi được thông điệp mạnh mẽ và rõ ràng rằng những hành động tấn công các nhà hoạt động nhân quyền đều không được dung tha".

Trong chuyến công du nước Đức ngày 16/7, Tổng thống Nga Medvedev đã phát biểu trong cuộc họp báo tổ chức tại thành phố Muchen: "Bà Estemirova đã làm những công việc cần thiết. Bà đã nói lên sự thật".  Ngay trong ngày 15/7, sau khi nhận được tin về vụ giết hại Natalya Estemirova, Nghị viện châu Âu và Nhà Trắng đã có phản ứng mạnh mẽ. Mike Hammer, người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng, nói: "Chúng tôi kêu gọi chính quyền Nga lôi ra ánh sáng bọn giết người dã man và chứng tỏ rằng những tội ác ngoài pháp luật phải được nghiêm trị".

Chiều ngày 16/7, khoảng trăm người tuần hành trong lặng lẽ tại Quảng trường Trung tâm ở Moskva cùng với di ảnh của Estemirova và Politkovskaya để phản đối vụ sát hại Natalya Estemirova. Lễ tang Natalya Estemirova được tổ chức theo truyền thống Hồi giáo vào ngày 16/7/2009 và bà được chôn cất tại nghĩa trang trong thị trấn Koshkeldy ở vùng Gudermes, Chechnya.

Trần Thanh Phong (ANTG tổng hợp)

Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus

About HotNews

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.