Những vấn đề trong quản lý thực hiện Hơp đồng EPC

Cũng đang phải “ngâm cứu” về hợp đồng EPC mà cứ 3 cái ngơ nên anh3ngơ đã giới thiệu các bạn sơ qua về hợp đồng EPC: Tổng thầu EPC - Quản lý điều hành dự án có tính chuyên nghiệp cao.

Xuất phát từ đặc điểm cơ bản của hình thức Hợp đồng EPC là các công việc của dự án/gói thầu được giao cho nhà thầu thực hiện trọn gói trên cơ sở hợp đồng ký kết nên việc tổ chức quá trình thực hiện, phạm vi quyền hạn, trách nhiệm giữa Chủ đầu tư và Nhà thầu cũng có những thay đổi đáng kể. Những thay đổi này đang đặt ra những yêu cầu mới về quản lý thực hiện.

Trong đó:

a. Về quy trình quản lý

Sau khi có Quyết định đầu tư, Chủ đầu tư có thể triển khai ngay việc lụa chọn nhà thầu để ký Hợp đồng EPC. So sánh với các quy định hiện hành về quản lý đầu tư và xây dựng thì quy trình quản lý Hợp đồng EPC sẽ có một số thay đổi. Cụ thể xem bảng dưới đây:

 

Công việc thực hiện	Dự án/gói thầu thông thường	Dự án/gói thầu EPC
- Cơ sở để mời thầu -Tài liệu thiết kế dùng để giao thầu -Giám sát quá trình thực hiện. -Công tác nghiệm thu thanh toán. -Bàn giao công trình hoàn thành	-Hồ sơ mời thầu -Thiết kế kỹ thuật/thiết kế kỹ thuật thi công và tổng dự toán. -Chủ đầu tư trực tiếp hoặc thuê Tư vấn để giám sát chủ yếu về kỹ thuật, chất lượng và tiến độ xây dựng. -Theo khối lượng công tác hoàn thành hàng tháng hoặc theo tiến độ thực hiện. -Chủ đầu tư chịu trách nhiệm vận hành chạy thử, nhà thầu không có trách nhiệm thực hiện chuyển giao công nghệ và đào tạo về vận hành, bảo trì công trình	-Tài liệu về yêu cầu của Chủ đầu tư         Hồ sơ mời thầu -Thiết kế sơ bộ bao gồm các bổ sung, chi tiết cần thiết và dự tính chi phí thực hiện. -Chủ đầu tư thông qua Tư vấn của mình để giám sát quá trình thực hiện hợp đồng. -Nghiệm thu theo giai đoạn thực hiện hoặc hạng mục công trình hoàn thành. -Nhà thầu có trách nhiệm thực hiện vận hành chạy thử, chuyển giao công nghệ và đào tạo về vận hành, bảo trì công trình.

Như vậy, xét về quy trình quản lý thực Hợp đồng EPC thì có một số vấn đề cần được nghiên cứu làm rõ như: nội dung các tài liệu mời thầu EPC, trình tự và thủ tục lập, thẩm định và phê duỵệt thiết kế - tổng dự toán, việc giám sát quá trình thực hiện hợp đồng và vai trò của Tư vấn do Chủ đầu tư thuê, công tác nghiệm thu, thanh toán và bàn giao công trình hoàn thành…

b. Về tài liệu thiết kế để giao thầu EPC

Đối với các dự án/gói thầu thông thường, Chủ đầu tư phải tổ chức lập, thẩm định/hiết kế kỹ thuật thi công theo phân cấp để có cơ sở lập Hồ sơ mời thầu và thực hiện lựa chọn nhà thầu theo quy định. Tuy nhiên, với hình thức hợp đồng EPC thì do việc lập thiết kế kỹ thuật/thiết kế kỹ thuật thi công được chuyển giao cho nhà thầu thực hiện nên tài liệu thiết kế được sử dụng để giao thầu EPC chỉ có thể là thiết kế cơ sở trong dự án đầu tư xây dựng công trình đã được thẩm định theo quy định. Vấn đề đặt ra ở đây là nội dung và chất lượng của thiết kế cơ sở được thẩm định, phê duyệt đã đủ để cho nhà thầu xác định được phạm vi các công việc phải làm, dự tính được chi phí thực hiện và triển khai được các bước thiết kế tiếp theo hay chưa? Theo kinh nghiệm của nước ngoài thì Tài liệu thiết kế dùng để giao thầu EPC thường là thiết kế định hướng Conceptual Design hoặc thiết kế tổng thể Front End Engineering Design với nội dung chi tiết hơn thiết kế sơ bộ của chúng ta. Mặt khác trong nhiều trường hợp, việc chi tiết, cụ thể hoá các yêu cầu của Chủ đầu tư đối với dự án/gói thầu còn chưa được thể hiện trong nội dung thiết kế sơ bộ được lập ở giai đoạn lập dự án. Do đó, việc bổ sung và chi tiết thêm các nội dung của thiết kế cơ sở là cần thiết. tuy nhiên, các bổ sung chi tiết này không được làm thay đổi mục tiêu đầu tư, quy mô và các yêu cầu đã được đặt ra cho dự án/gói thầu nêu trong Quyết định đầu tư.

c. Về giá hợp đồng

Việc ký kết hợp đồng EPC theo giá nào khi chưa có thiết kế và tổng dự toán công trình được duyệt là vấn đề mà cả Chủ đầu tư và Nhà thầu đều quan tâm.

Trong trường hợp dự án/gói thầu được đấu thầu thì giá Hợp đồng sẽ dựa trên kết quả đấu thầu đã được phê duyệt. Vấn đề được đặt ra ở đây là Nhà thầu đặc biệt quan tâm đến những biến động có thể có trong quá trình thực hiện hợp đồng như sự trượt giá trong xây dựng, xuất hiện các rủi ro mang tính chất ngẫu nhiên… nên thường đưa ra các yêu cầu về quy định việc điều chỉnh giá hợp đồng. Điều này mâu thuẫn với tính chất trọn gói về công việc của Hợp đồng EPC cũng như các quy định về mức giá “trần” của tổng mức đầu tư và của giá gói thầu.

Đối với trường hợp chỉ định thầu thì việc xác định giá hợp đồng chỉ có thể dựa trên cơ sở của tổng mức đầu tư của dự án hoặc giá gói thầu nêu trong kế hoạch đấu thầu được duyệt. Tuy nhiên, mức độ chuẩn xác của các chỉ tiêu này hiện còn thấp và trong nhiều trường hợp không phản ánh đúng đắc giá của hợp đồng.

Mặt khác, bản chất của việc thực hiện Hợp đồng EPC là Nhà thầu thực hiện một số công việc thuộc trách nhiệm của Chủ đầu tư như lập thiết kế chi tiết, quản lý tiến độ, quản lý chất lượng, quản lý chi phí và dự án/gói thầu… đồng thời phải chịu các rủi ro nếu có trong quá trình thực hiện. những nội dung này cũng cần được tính đủ chi phí trong giá Hợp đồng EPC.

Giá Hợp đồng EPC có thể được Chủ đầu tư và Nhà thầu thoả thuận theo một số phương thức như: giá trọn gói, giá có điều chỉnh, giá tính trên cơ sở chi phí cộng phí hoặc giá mục tiêu. Trong các phương thức giá hợp đồng này thì giá trọn gói có nhiều lợi thế do nhà thầu phải có trách nhiệm tối đa trong quá trình thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, trong điều kiện cụ thể của nước ta hiện nay, việc áp dụng phương thức giá trọn gói cần phải tính đến các yếu tố như: mức độ chính xác khi xác định giá hợp đồng còn thấp; các yêu tố dẫn đến rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng còn cao… Do vậy việc áp dụng phương thức giá trọn gói thích hợp đối với các dự án quy mô nhỏ với thời gian thực hiện dưới 12 tháng. Đối với các dự án/gói thầu phức tạp, có thời gian thực hiện dài thì việc áp dụng phương thức giá có điều chỉnh là phù hợp với điều kiện là cách tính điều chỉnh giá như thế nào là phù hợp.

d. Về nghiệm thu thanh toán

Xuất phát từ yêu cầu phải tạo được quyền chủ động, linh hoạt ch nhà thầu trong việc tổ chức thực hiện dự án/gói thầu nên việc tổ chức nghiệm thu và thanh toán trong Hợp đồng EPC về nguyên tắc được thực hiện theo giai đoạn thực hiện hợp đồng hoặc theo hạng mục công trình hoàn thành. Với nguyên tắc này thì Nhà thầu được chủ động trong việc điều phối, kiểm tra công việc trên hiện trường theo tiến độ thực hiện hợp đồng mà không bị lệ thuộc nhiều vào sự kiểm tra giám sát thường xuyên của Chủ đầu tư cũng như thời gian tiến hành công tác nghiệm thu, qua đó giảm được thời gian gián đoạn trong thực hiện công việc.

Phương thức nghiệm thu, thanh toán của Hợp đồng EPC đòi hỏi về phía Nhà thầu phải tổ chức tốt hệ thống quản lý chất lượng của mình để tự kiểm tra, giám sát và đánh giá chất lượng và tiến độ thực hiện các công việc, đảm bảo công việc sẽ được chấp nhận khi nghiệm thu với Chủ đầu tư, đồng thời đề cao vai trò và trách nhệm của Tư vấn của Chủ đầu tư trong việc theo dõi, giám sát quá trình thực hiện.

e. Về sử dụng nhà thầu phụ

Một trong những đặc điểm nổi bật của hình thức Hợp đồng EPC là việc sử dụng các nhà thầu phụ. Trong các hợp đồng giao nhận thầu xây dựng thông thường, nhà thầu được lựa chọn có thể cần hoặc không cần nhà thầu phụ tham gia thực hiện các công việc của hợp đồng.

Việc sử dụng thầu phụ trong Hợp đồng EPC có đặc điểm là quy mô khối lượng công việc và giá trị được giao thầu phụ có thể là rất lớn và về mặt quản lý. Chủ đầu tư nhất thiết phải quan tâm đến các Nhà thầu phụ được chỉ định Nhà thầu phụ có tên trong Hồ sơ dự thầu của Nhà thầu EPC. Hiện tại trong các quy định quản lý của chúng ta còn thiếu các quy định và chế tài để điều chỉnh mối quan hệ giữa Tổng thầu với các nhà thầu phụ cũng như chỉ rõ mức độ quản lý của Chủ đầu tư với nhà thầu phụ và với việc giao nhận thầu lại.

Vấn đề được đặt ra ở đây là cần bổ sung các quy định trong quản lý để tạo ra cơ sở pháp lý cho việc điều tiết các mối quan hệ giữa Tổng thầu và Nhà thầu phụ để một mặt đảm bảo được quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các nhà thầu, mặt khác bảo đảm cho việc thực hiện Hợp đồng EPC không bị ảnh hưởng bởi các biến động, thay đổi về nhà thầu phụ và hợp đồng giao thầu phụ.

Theo KS. Nguyễn Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế XD

Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus

About Chinhnd

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.